Bản đồ - Vương quốc Dagbon (Dagomba)

Vương quốc Dagbon là một vương quốc truyền thống ở Bắc Ghana, được thành lập bởi người Dagomba vào thế kỷ 15. Trong thời gian tồn tại, vương quốc bao gồm nhiều khu vực khác nhau từ Bắc, Thượng Tây và Thượng Đông những khu vực này ngày nay thuộc Ghana. Kể từ khi Ghana độc lập vào năm 1957, vương quốc này hiện diện với vai trò truyền thống và nghi lễ.

Lịch sử truyền miệng của vương quốc kể rằng nó được thành lập bởi một chiến binh tên là Tohazie, người này đã đến vùng đất ngày nay là miền Bắc Ghana vào thế kỷ 15 cùng với những lính kỵ binh của ông từ phía đông Hồ Chad, dừng chân tại Zamfara, ngày nay là miền bắc Nigeria, và Đế quốc Mali, trước khi định cư tại Bắc Ghana. Lịch sử ghi nhận lại vô số cuộc xung đột giữa vương quốc với các dân tộc láng giềng trong suốt thời kỳ khai sinh cho đến đầu thế kỷ 18, khi kinh đô vương quốc được dời tới thành phố Yendi. Trong khoảng thời gian này Hồi giáo truyền bá tới vương quốc, và sau đó là một khoảng thời gian bình yên và gia tăng giao thương với các vương quốc kế cận.

Năm 1888 Vương quốc Dagbon bị phân chia giữa đế quốc Đức và Anh, vào năm 1899 sự phân chia này được tổ chức thành Togoland thuộc Đức và Gold Coast. Sau Thế chiến I, đông Dagbon trở thành một phần của Togoland thuộc Anh. Gold Coast giành được độc lập vào năm 1957 với tên gọi là Ghana.

Vương quốc Dagbon kể từ khoảng thập niên 1920 diễn ra các cuộc tranh chấp kế thừa ngai vàng và xung đột, đặc biệt là mối quan hệ của nước này với người Konkomba. Một vài sự kiện bạo lực đã diễn ra bao gồm vào năm 2002 khi Vua Dagbon Yakubu Andani II, của hoàng tộc Andaniy, bị ám sát bởi những người ủng hộ hoàng tộc Abudu. Tháng 1 năm 2014, một quan nhiếp chính (lập năm 2006) có nhiệm vụ thực hiện chủ quyền của vương quốc cho đến khi một vị vua mới được bầu chọn. Ngày nay, cung điện vua Dagbon vẫn năm ở thành phố Yendi. Vương quốc được chia thành những chiefdom, phân thành từ quận đến chieftaincy ở làng. Vương triều Dagbon được biết với cái tên Ya Naa (cũng được phát âm là Ya Na, Ya-Na hay Yaa Naa).

Thời kỳ đầu của Vương quốc Dagbon từ giữa thế kỷ 15 đến cuối thế kỷ 17, chủ yếu được ghi nhận lại qua lịch sử truyền miệng dân gian, đặc biệt là qua những điệu trống. Thời kỳ thứ hai từ khoảng 1700 đến 1900, được biết tường tận hơn, ngoài những điệu trống, còn nhiều nguồn thông tin khác, một sự kiện được ghi nhận tại chính quốc gia này.